د ټولو ناظر اداره
اساسنامه
دافغانستان بانک قانون (21) ماده:دافغانستان بانک په اډانه کې د ټولو ناظر دفتر (د کورنۍ پلټنې ادارې) رامنځته کول او د ټولو ناظر ټاکل بيانوي.
لرليد
په يوې خوځندې، عصري، اغيزمنې او ظرفيت لرونکې ادارې د ټولو ناظر ادارې بدلول څو وکولای شي دافغانستان بانک ټولې کړنې په خپلواکه توګه وڅيړي.
ماموريت
د ټولو ناظر ادارې ماموريت د نړيوالو اغيزمنو معيارونو پر بنسټ د بې پلوه، خپلواکو او عيني مشورو وړاندې کول دي چې د افغانستان بانک د کورني کنټرول سيسټم او د کاري چارو کيفيت د لوړولو په موخه طرحه شوی دی.
موخه
د ټولو ناظر ادارې اساسي موخه دافغانستان بانک د چارو د ارزښت لوړونې او پياوړتيا په پار د معتبرو او بې پلوه معلوماتو وړاندې کول دي.
دندې او مسئوليتنونه
د ټولو ناظر ادارې دندې دافغانستان بانک قانون په (21) ماده کې ځانګړې شوې دي. د کړنو(فعاليتونو، پروګرامونو او پروژو)کيفيت او دکورني کنټرول سيسټم ارزونه او پلټنه د ټولو ناظر ادارې له دندو او مسئولتيتونو څخهګڼل کيږي، چې په لاندې توګه څرګنديږي:
- د مالي او عملياتي معلوماتو د باور او سمون څخه ډاډ ترلاسه کول؛
- د قوانينو، مقررو، لارښودونو، پلانونو او کړنلارو سره سم د کړنو د ترسره کيدو څخه ډاډ ترلاسه کول؛
- دافغانستان بانک د فزيکي شتمنيو د شتون، پاملرنې او ساتنې څخه ډاډ ترلاسه کول او د هغوی فزيکي موجودي کول؛
- دافغانستان بانک ټولو اساسي کړنو ته د پيښيدونکو ګواښونو د کره پيژندنې يا تشخيص او د هغوی د ارزونې له کړنو څخه ډاډ ترلاسه کول؛
- د ټاکل شويو موخو او د کاري پلانونو له مخې دافغانستان بانک د ټولو شعبو د کړنو او پايلو د تطبيق څخه بيا کتنه او پلټنه؛
- په آغيزمنه او ګټوره توګه د کړنو د ترسره کيدو څخه ډاډ ترلاسه کول او د بانکي خدمتونو په وړاندې کولو کې د کړنو په آغيزمنتوب ټينګار کول؛ او
- نور هغه موارد چې دافغانستان بانک قانون په (21) ماده کې ترې يادونه شوې ده.
اداري جوړښت (تشکيل)
د کورنۍ پلټنې دفتر د ټولو ناظر ترمستقيم مديريت لاندې فعاليت ترسره کوي او د ټولو ناظر دافغانستان بانک دکورنۍ پلټنې کميټې ته وظيفوي او د رياست مقام ته اداري راپور ورکوي. د ټولو ناظر اداره د خپلو کړنو د پرمخ بيولو په موخه د لاندې برخو درلودونکې ده:
- د پلټنې ټيمونه
- د کيفيت اطمينان برخه
- د څيړنې (تفتيش) برخه
- د پلټنې ټيمونه
اوس مهال د ټولو ناظر اداره کې د پلټنې اته ټيمونه لاندې دندې ترسره کوي:
- په لوړه کچه د پلټنې ترسره کول (د نمونې په توګه)؛
- د کورنۍ پلټنې د کلني کاري پلان د جوړولو په پار د مهمو معلوماتو وړاندې کول؛
- د پلټنې غړو ته د ښوونيز پروګرامونو او د څارنې لارښودونو برابرول؛
- د پلټنې د غړو په مديريت او د کورنۍ پلټنې اړوند دندو په پلان، ترتيب او کنټرول کې د ټولو ناظر او د هغه له مرستيال سره مرسته کول؛
- د نويو ګمارل شوو غړو د کړنو په ارزونه او زده کړه کې مرسته کول او همدارنګه د هغوی په کړنو کې د ستونزو د تشخيص او له منځه وړلو په موخه د اصلاحي کړنو ترسره کول؛
- دافغانستان بانک په ګواښ لرونکو برخو کې د ګواښونو پيژندل او ارزول او د پلټنې د پلان لپاره د اساسي معلوماتو برابرول؛
- تر پلټنې لاندې څانګو اړوند سندونو د برابرولو، د شواهدو د څيړلو، د پلټنې معيارونو د ټاکلو او د موضوعاتو د پيژندلو په ګډون د کورنۍ پلټنې د طرزالعملونو برابرول؛
- د کاري پاڼو په ترتيب او مکتوبونو ليکلو، د سروې ګانو په طرحه او تطبيق، د سندونو په بيا کتنه او د مصاحبو په ترسره کولو کې د پلټنې غړو ته لارښوونه؛
- د کورنۍ پلټنې د موضوعاتو او وړانديزونو په طرحه، پيژندلو او مستند کولو کې د پلټنې د غړو لارښودنه؛
- په کتبي او شفاهي بڼه د کورنۍ پلټنې کميټې او د رياست مقام ته د پلټنې د موندنو د پايلو وړاندې کول؛
- د شخصي اړيکو او ډله ييزو غونډو له لارې د کورنۍ پلټنې له غړو او دافغانستان بانک له نورو کارکوونکو سره د اړيکو ټينګول؛
- د هيواد د ننه او بهر کې د ښوونيزو پروګرامونو د فرصتونو څخه په ګټه اخيستنې د مسلکي پوهې لوړول او همدارنګه د مسلکي ادارو غړيتوب ترلاسه کول او د ادارې د ټولو همکارانو سره د معلوماتو شريکول؛
- د نورو هغو دندو ترسره کول چې د ټولو ناظر او د هغه د مرستيال له لوري سپارل کيږي.
- د کيفيت اطمينان برخه
د کيفيت اطمينان برخې دندې او مسئوليتونه په لاندې ډول دي:
- د کورنۍ پلټنې اړوند د پاليسيو او کړنلارو عملي کول؛
- د پلټنې د نړيوالو معيارونو د تطبيق څخه د ډاډ تر لاسه کولو په پار د پلټنې ټيمونو د کړنو ارزونه؛
- د ټولو ناظر او د هغه مرستيال ته، د پلټنې راپورنو له وړاندې کولو مخکې د نوموړو راپورونو کره کتنه؛
- د کورنۍ پلټنې د کړنو د ترسره کولو لپاره د بودجې برابرول او څارنه؛
- د ټولو ناظر ادراې د عمومي پلان نوي کول، سمون او څارنه؛
- د ګواښ لرونکو برخو (Risk Areas) پيژندل او د کورنۍ پلټنې په پلان کې د هغوی له شاملولو څخه ډاډ ترلاسه کول؛
- د کورنۍ پلټنې د کړنو د آغيزمنتوب د لوړولو په پار د پلټنې د وسيلو (Audit Tools) د خپلولو او د معلوماتي ټکنالوجۍ څخه ګټه پورته کول؛
- د بهرني پلټونکو (External Auditors) سره همغږي؛
- د ټولو ناظر ادارې د تشکيل، ګمارنو، زده کړو او نور اړوند موضوعات؛
- د ټولو ناظر ادارې د کارکوونکو د مسلکي ظرفيت د لوړونې په پار د ښوونيزو پروګرامونو جوړول او عملي کول؛
- د کورنې پلټنې د فعاليت د اندازه کولو د معيارونو (Performance Metrics) عملي کول او دوامداره څارنه؛
- د کورنۍ پلټنې ټيمونو د سپارښتنو تعقيبول؛
- دافغانستان بانک د عالي شوراي او عامل پلاوي د پريکړو تعقيبول.
- د څيړنې (تفتيش) برخه
د څيړنې برخه لاندې دندې او مسئوليتونه لري:
- د (دوکې يا فريب او غبن) قضيو څيړنه او ورته د لومړنيو دوسيو ترتيب؛
- دافغانستان بانک اړوند اسنادو لکه روزنامچو، د حاضري کتابونو او همدارنګه د کارکوونکو د عدم مسئوليت فورمو لاسليک او ټاپه کول؛
- دافغانستان بانک کارکوونکو ترمنځ د فزيکي شخړو څيړنه او د ورته دوسيو مديريت کول؛ او
- د نورو هغو قضيو څيړنه چې د ټولو ناظر او د رياست مقام لخوا ورسپارل کيږي.